Bureaucratie in de advocatuur?

Home   Brochure   Reageren   Handleiding   Links	De uitzending tijdens de Ordevergadering Heksen in toga aflevering 6 Terwijl Mr. Unger haar rede hield, vond er op Radio 1 een uitzending van de VPRO, Argos, plaats. De uitzending ging over het functioneren van bewindvoerders w.s.n.p. W.s.n.p. staat voor “wet schuldsanering natuurlijke personen”. Deze vorm van schuldsanering is geregeld in een artikel 284 e.v. van de faillissementswet. Artikel 284 lid 1 bepaalt dat een natuurlijk persoon, indien redelijkerwijs is te voorzien dat hij niet zou kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in een toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen, kan verzoeken de toepassing van de schuldsanering uit te spreken. Het verzoek moet gericht worden aan de rechtbank. Bijstand van een advocaat is daarbij formeel niet nodig. Wel is nodig een verklaring dat er geen reële mogelijkheden zijn om tot buitengerechtelijke schuldsanering te komen alsmede over welke aflossing de verzoeker beschikt. Deze moet worden afgegeven door burgemeester en wethouders. In de praktijk wordt deze bevoegdheid gemandateerd aan de een gemeentelijke kredietbank of stadsbank. De strekking hiervan is dat vooraf geprobeerd moet zijn om op een andere manier dan via de w.s.n.p. tot een oplossing van het schuldenprobleem te komen. In de praktijk wordt de hulpverlening hierbij min of meer gemonopoliseerd door de gemeenten. De raden voor rechtsbijstand steunen de gemeenten hierbij door aan advocaten geen toevoegingen voor aanvragen schuldsanering af te geven, waardoor de betrokkene nog afhankelijker van de gemeente wordt. Daarnaast is de betrokkene voor de hiervoor bedoelde verklaring, de verklaring als bedoeld in artikel 285 lid 1 onder e van de faillissementswet, uiteraard afhankelijk van de gemeente. Deze monopoliepositie van de gemeente leidt soms tot veel bureaucratie en lange wachttijden. Soms moet lang gewacht worden op een eerste gesprek. Ook is het voorgekomen dat iemand die met openbare verkoop van een inboedel door een deurwaarder bedreigd werd, van de gemeente te horen kreeg dat dit geen reden was om voorrang bij de behandeling te verlenen. Artikel 299 lid 2 van de faillissementswet bepaalt dat rechtsvorderingen die voldoening van een vordering uit de boedel ten doel hebben, op geen andere wijze kunnen worden ingesteld dan door aanmelding ter verificatie. Artikel 301 lid twee van de faillissementswet bepaalt dat alle ten tijde van de uitspraak tot toepassing van de schuldsanering tot verhaal van zijn schulden aangevangen executies worden geschorst. Als de schuldsanering eenmaal is uitgesproken en er een bewindvoerder is benoemd, hoeft de persoon zich derhalve geen zorgen meer te maken over deurwaarders die aan de deur komen voor vorderingen die al bestonden voor de schuldsanering is uitgesproken. Anders ligt dit met eventuele schulden die later ontstaan zijn. Deze vallen namelijk buiten de schuldsanering. Bovendien mag de persoon, nadat de schuldsanering is uitgesproken, geen nieuwe schulden meer maken. Als betrokkenen zich gedurende dus de schuldsanering netjes aan de regels houdt, kan de persoon daarna met een schone lei beginnen. Als betrokkene zich niet aan de regels houdt, door bijvoorbeeld toch weer nieuwe schulden te maken, kan de schuldsanering tussentijds worden beëindigd en de schone lei worden geweigerd. In de uitzending horen we een man, terwijl op de achtergrond een luguber muziekje klinkt, zeggen: “Dit is werk dat niet erg hoog in aanzien staat. Er zijn geen duidelijke opleidingseisen. Dan zijn wij dus al lang bij dat er mensen zijn die toch dat rotwerk willen doen. Voor de cliënten is dat een rotsituatie, want het lukt heel erg moeilijk het lukt bijna niet om goed gekwalificeerde mensen voor dit moeilijke werk te vinden.” Vervolgens komt er een vrouw aan het woord die zich “Anna de Jong” noemt. Er wordt bij gezegd dat dit een gefingeerde naam is. Anna de Jong zegt: “Ik voelde mij een soort nobody. Dat je dus niet weet wat je inkomsten zijn dat er ontzettend veel dingen niet kloppen maar intussen blijven natuurlijk deurwaarders en incassobureaus wel komen, dus mijn schulden worden groter en groter en groter en groter.” “Intussen” blijven “natuurlijk” de deurwaarders een incassobureau zal komen, dus het spreekt, in de ogen van Anna de Jong, vanzelf dat de schulden van Anna de Jong groter en groter worden?. Daar klopt natuurlijk niets van, maar misschien zat Anna de Jong wel helemaal niet in de w.s.n.p. Een rechter zegt: “Ik denk dat er ernstige wantoestanden moeten zijn voordat je een bewindvoerder in meerdere zaken ontslaat.”. Terwijl het luguber klinkende muziekje door gaat zegt een verslaggever zegt met een onaangenaam gelijkhebberig en onheilspellend klinkende, stem: “Als laatste hoorde u Hans Detmers. Rechter Commissaris in Roermond, over bewindvoerders die niet goed functioneren. Zo'n bewindvoerder regelt de financiële zaken van iemand die daar zelf niet meer toe in staat is....”. Artikel 316 lid 1 van de Faillissementswet luidt als volgt: De bewindvoerder is belast met: a. het toezicht op de naleving door de schuldenaar van diens verplichtingen die uit de schuldsaneringsregeling voortvloeien; b. het beheer en de vereffening van de boedel; c. de uitvoering van het saneringsplan. Ten aanzien van de persoon op wie de schuldsanering van toepassing is verklaard heeft de bewindvoerder in de eerste plaats een controlerende functie. Voorts beheert de bewindvoerder de boedel ten behoeve van de crediteuren en is de bewindvoerder belast met de uitvoering van het saneringsplan. De bewindvoerder heeft dus niet de taak de financiële zaken te regelen van iemand die daar zelf niet meer toe instaat is. Ook heeft de bewindvoerder niet de taak om zulke karweitjes te verrichten als bijvoorbeeld het aanvragen van bankpassen voor iemand die in de schuldsanering zit. De verslaggever met de onheilspellende stem gaat, nog steeds tegen de achtergrond van het luguber klinkende muziekje, verder: “Steeds meer Nederlanders hebben ernstige schulden en ongeveer 10000 van hen hebben via de rechter een bewindvoerder toegewezen gekregen. Voor een groot deel gaat dat via de wet schuldsanering natuurlijke personen, de w.s.n.p. Die voorziet er in dat mensen na 3 jaar weer met een schone lei kunnen beginnen en dat de schuldeisers een deel van hun geld terug krijgen.” “Voor een groot deel” gaat dat via de wet schuldsanering natuurlijke personen, met andere woorden, voor een ander, eveneens groot, of kleiner, deel, gaat het op een andere manier dan via de wet schuldsanering natuurlijke personen. Misschien gaat de uitzending niet alleen maar over bewindvoerders die in het kader van de w.s.n.p. benoemd zijn, maar ook over andere soorten bewindvoerders, maar het hebben van een bewindvoerder wordt in de uitzending wel aan het hebben van schulden gekoppeld. Daardoor ontstaat, waar in de uitzending bewindvoerders ter sprake komen, voor de argeloze luisteraar op zijn minst de indruk dat het gaat om bewindvoerders in de zin van de w.s.n.p. Artikel 431 e.v. van boek 1 van het burgerlijk wetboek, regelt de onderbewindstelling ter bescherming van meerderjarigen, ook wel “beschermingsbewind” genoemd. Artikel 431 lid 1 bepaald dat, indien een meerderjarigen als gevolg van zijn lichamelijke of geestelijke toestand tijdelijk of duurzaam niet instaat is ten volle zijn vermogensrechtelijke belangen zelf behoorlijk waar te nemen, de kantonrechter een bewind kan instellen over een of meer van de goederen die hem als rechthebbende toebehoren of zullen toebehoren. Hier gaat het dus om een heel ander soort bewind. Hier gaat het niet om het feit dat iemand niet meer in staat is zijn schulden te betalen, doch om het feit dat hij niet meer instaat is zijn belangen behoorlijk te behartigen. Anders dan bij de w.s.n.p. wordt bij beschermingsbewind de bewindvoerder benoemd door de kantonrechter. De taak van een bewindvoerder bij beschermingsbewind is een hele andere dan die van de bewindvoerder w.s.n.p. Waar de bewindvoerder w.s.n.p. een controlerende functie heeft, moet de bewindvoerder bij beschermingsbewind, degene over wiens goederen hij het bewind heeft, inderdaad helpen. Anders dan het geval is bij de benoeming van een bewindvoerder w.s.n.p., moet de rechter bij de benoeming van een bewindvoerder beschermingsbewind, in beginsel de wens van de rechthebbende volgen. De wet noemt daarbij als iemand naar wie de voorkeur uitgaat de echtgenoot van de rechthebbende. Ook kinderen van de rechthebbende worden wel als bewindvoerder benoemd. We hebben hier dus te maken met een heel ander soort bewindvoerder dan bij de w.s.n.p. In de praktijk komt deze vorm van bewind wel voor bij vermogende bejaarden. Anders dan bij toepassing van de w.s.n.p., worden bij beschermingsbewind, executies niet geschorst. Als iemand in het kader van deze regeling en bewindvoerder heeft toegewezen gekregen, is het derhalve, anders dan bij de w.s.n.p., zeer wel mogelijk dat deurwaarders en incassobureaus gewoon blijven komen. Anders dan bij toepassing van de w.s.n.p., leidt deze vorm van bewindvoering ook niet tot het verdwijnen van schulden. “Omdat er steeds meer bewindvoerders nodig zijn is de bewindvoering business geworden. Er zijn gespecialiseerde bedrijven ontstaan.” zegt de verslaggever met de onprettige stem tegen de achtergrond van een luguber klinkend muziekje. De verslaggever met het toontje gaat verder: “in onze uitzending van drie december vorig jaar, constateren wij dat die specialisatie lang niet altijd een garantie is voor kwaliteit”. Zo, specialisatie is lang niet altijd een garantie voor kwaliteit, daar kunnen de Orde van Advocaten, en ook van de Klashorst, het weer even mee doen. De zieke bruine beer of de boosdoener is hier kennelijk geen generalist maar een specialist die telkens hetzelfde kunstje herhaalt. “en sindsdien duikt de schuldsanering steeds vaker op in de publiciteit en ook het probleem van de falende bewindvoerders. In juli bijvoorbeeld in de TV rubriek Nova.” aldus de verslaggever. Een andere stem, kennelijk uit de TV rubriek Nova (die naam staat niet voor Nederlandse Orde van Advocaten!), zegt: “het is een groeiend probleem, mensen die hun schulden niet meer kunnen betalen. De Rotterdamse bewindvoerder Van der Linden heeft 1500 cliënten en een aantal van hen is zeer ontevreden over zijn werkwijze en heeft zich nu verenigd” De verslaggever met de onheilspellende stem zegt vervolgens dat zij al in een eerdere uitzending het verhaal van Anna de Jong, die diep in de schulden zat, hebben gevolgd. “maar zij raakte steeds verder in de problemen door de haar toegewezen bewindvoerders. Haar verhaal eindigde toen met de toewijzing van weer een nieuwe bewindvoerder.” Vandaag gaan zij kijken hoe het er bijna een jaar later voorstaat met de zaak Anna de Jong maar ook met de kwaliteit van de bewindvoering in het algemeen. “Zijn de beloftes tot verbetering ingelost?” “Argos, over oplopende schulden, ontslagen bewindvoerders en onopgeloste problemen” zegt de verslaggever. De uitzending gaat, behalve over ontslagen bewindvoerders, dus ook over oplopende schulden. “Goh wat ben ik belazerd eigenlijk, ik denk achteraf ook dat het in mijn ogen een grote rotzooi is” zegt Anna de Jong. De woorden “Goh wat ben ik belazerd" klinken een beetje alsof zij een lesje opzegt. Anna de Jong vertelt dat zij op een gegeven moment in psychische problemen terecht was gekomen en geen overzicht over het financiële meer had en vergat dingen op te sturen e.d. Anna de Jong zegt: “geen inzicht hebben in dit is een potje voor je kleding, dit is een potje voor de boodschappen, dit is een potje voor de huishouding, dat kon ik niet zelfstandig meer .... ” Ondanks de relatief jeugdige leeftijd van Anna de Jong wijst dit eerder in de richting van beschermingsbewind dan in de richting van w.s.n.p. Hoewel de uitzending, indien men de tekst goed analyseert, in beginsel de mogelijkheid openlaat dat bewindvoerders ook anders dan in het kader van de w.s.n.p. benoemd kunnen worden, laat de uitzending bij de argeloze luisteraar toch de indruk achter dat het hier gaat over bewindvoerders in het kader van de w.s.n.p. Intussen neemt Anna De Jong in de uitzending een dermate centrale plaats in dat, indien het waar mocht zijn dat Anna de Jong helemaal geen bewindvoerders in de zin van de w.s.n.p. had, dit op zijn minst als verwarrend kan worden aangemerkt. Het bewindvoerderskantoor Nuova zou al haar geld gaan beheren en haar schulden aflossen en saneren Zij krijgt een bewindvoerder (?), Sprokholt. Hij belooft orde op zaken te stellen en na 3 jaar zal zij van haar schulden af zijn. Het ging mis, er kwamen deurwaarders aan de deur, Anna de Jong kreeg geen contact met haar bewindvoerder en de bewindvoerder werd vervangen door een andere bewindvoerder, de heer Pennekamp. De heer Pennekamp was kennelijk ook voor het kantoor Nuova werkzaam. Vervolgens zou een ander kantoor het bewindvoerderschap overnemen want kantoor Nuova was geschorst. De heer Pennekamp verhuisde met Anna de Jong mee naar het nieuwe kantoor, Stichting Tijdelijk Bewind. Hier klopt iets niet. Volgens het handelsregister is het de Stichting Tijdelijk Bewind Nuova en zou het bewindvoerderskantoor Nuova dus hetzelfde moeten zijn als de Stichting Tijdelijk Bewind. Wat hiervan zij, na deze verhuizing van de bewindvoerder naar een ander kantoor (?) liep het helemaal mis, want Anna de Jong ontving het huishoudgeld (ook leefgeld genoemd) niet meer. Ook andere gelden waar zij recht op had (?) zoals bijzondere bijstand ontving zij niet. 19 januari 2006 update 23 januari 2006