Bureaucratie in de advocatuur?


  

 

  

 

 

Onkruid, onderklasse en economisch overbodigen

Abraham Moszkowicz gaat een boek schrijven met de titel "Onkruid". Hij gaat daarin korte metten maken met "heilige boontjes, bleekneuzige betweters, kwetterende papegaaien, over het paard getilde grootheden van klein formaat". Dit doet de vraag rijzen of hij daarmee niet wat laat is. Gedurende de jaren waarin hij als "topadvocaat" door het leven ging en veelvuldig de publiciteit haalde, heeft hij nooit de aandacht getrokken door een kritische opstelling tegenover de Orde van advocaten, Raad voor rechtsbijstand, Ministerie van justitie en de diverse wijsneuzen die in en rondom deze instituten actief zijn. Het was natuurlijk beter en overtuigender geweest als hij dat al in een eerder stadium had gedaan. Misschien was hij dan zelfs wel een held geweest. Daarvoor is het nu te laat. Hoe dan ook, Bureaucratie in de advocatuur doet datgene wat Moszkowicz met zijn boek zegt te gaan doen al sinds 2004, zij het dan wellicht op een wat bescheidener wijze.

In een artikel op de website doorbraak.eu worden enkele andere boeken besproken, "Paria's van de stad", "Straf de armen" en "Deadley symbiosis, race and the rise of the penal state" van de Franse socioloog Loïc Wacquant. In dat artikel wordt o.a. uitgelegd dat in de huidige neo-liberale staat: de nieuwe armoedepolitiek gebruik maakt van een disciplinerend bijstandsbeleid enerzijds en een neutraliserende gevangenis anderzijds om de economisch overbodigen onschadelijk te maken en uit te sluiten. In dit verband wordt gesproken van een "neo-liberale strafstaat".

Ook wordt er een onderzoeker bij gehaald die schreef dat van sociologische omstandigheden psychologische kenmerken worden gemaakt en dat slechte eigenschappen van de daders aan de slachtoffers worden toegeschreven. Anders gezegd: aan mensen die achtergesteld worden, worden allerlei slechte eigenschappen toegeschreven om die achterstelling te kunnen rechtvaardigen en in stand houden. Dat laatste wordt bereikt door een neutraliserende gevangenis en een disciplinerend bijstandsbeleid.

Het artikel op doorbraak.eu geeft een aardig idee wat wij ons bij die economisch overbodigen zouden kunnen voorstellen. Duidelijk is dat daartoe behoren bijstandstrekkers en andere werklozen voor zover zij niet interessant zijn om te dienen als arbeidsreserve waaruit de werkgevers konden putten bij toenemende omzet. Duidelijk is dat ook asielzoekers tot de economisch overbodigen behoren.

De kring is echter uitgebreider. Zijn de economisch overbodigen alleen armen? Niet noodzakelijkerwijs. Stille armoede komt ook voor bij de zogenaamde rijken. Zie daarvoor hier.

Ook Moszkowicz zou een "liquiditeitsprobleem" hebben. Zie daarvoor hier.

Daarmee heeft hij in ieder geval een kenmerk dat hoort bij de economisch overbodigen zoals die in het artikel op doorbraak.eu wordt omschreven. Ook is duidelijk dat dit liquiditeitsprobleem een, zij het dan ook een beperkte, rol gespeeld heeft bij de maatregelen die tegen Moszkowicz genomen zijn en die op zijn minst tot strekking hebben dan wel ertoe kunnen bijdragen dat hij dichter bij een disciplinerend bijstandsregime zoals in het artikel bedoeld wordt, terecht komt. De titel "Straf de armen" is in dit verband misschien meer tekenend dan die van het boek dat Moszkowicz zelf gaat schrijven. Het zou, ook met het oog op het regime waaraan de advocatuur als geheel wordt onderworpen, interessant zijn eens te onderzoeken of ook bij Moszkowicz en andere advocaten die als "foute advocaten" worden aangemerkt, sociologische omstandigheden tot psychologische kenmerken of persoonlijkheidskenmerken worden gemaakt

Kan een advocaat ook tot de economisch overbodigen behoren? Als wij bedenken hoe er, eerst door toenmalig minister Rita Verdonk en daarna door anderen, goede sier is gemaakt met verhalen over advocaten die uitgeprocedeerde asielzoekers valse hoop geven en hen allerlei kansloze procedures aansmeren om er geld mee te verdienen, kan deze vraag niet met een volmondig "nee" worden beantwoord. De werkelijkheid is anders dan wordt rondgebazuind: een asielzoeker die uitgeprocedeerd is, is vaak radeloos en zal er meestal bij een advocaat die daar helemaal niet op zit te wachten, op aandringen iedere strohalm aan te grijpen om er misschien toch nog iets aan te doen. Zou de advocaat dan moeten zeggen: "nee meneer, u bent uitgeprocedeerd, ga maar terug naar je land"?

Is er een verband tussen de mate waarin de cliënten van een advocaat worden aangemerkt als economisch overbodigen en de mate waarin de advocaat zelf als zodanig wordt aangemerkt? Het lijkt er wel op dat dat in het asielgebeuren het geval is. Tot op zekere hoogte kan gezegd worden dat de advocaat wordt misbruikt om een inadequaat systeem te legitimeren. Omdat de asielzoeker een advocaat gehad heeft of een advocaat had kunnen krijgen heeft de asielzoeker een eerlijk proces gehad. Dat is hier nader uiteengezet. Er is onmiskenbaar een verband tussen de uiterst negatieve houding van de samenleving of de elite tegenover vluchtelingen en asielzoekers en allerlei geluiden die wij horen over advocaten in asielzaken die slecht werk leveren of anderszins foute dingen doen. Ook hier zou het interessant zijn te onderzoeken in hoeverre sociologische omstandigheden tot psychologische kenmerken of persoonlijkheidskenmerken van de betreffende advocaten worden gemaakt

Allerlei negatieve ontwikkelingen in het asielgebeuren zijn soms min of meer een voorbode van soortgelijke negatieve ontwikkelingen die zich later op andere rechtsgebieden gaan voordoen. Een voorbeeld is het Salduzgebeuren. Enkele jaren geleden heeft het Europese Hof voor de Rechten van de Mens bepaald dat een verdachte die is aangehouden het recht heeft een advocaat te spreken voordat hij door de politie gehoord wordt. Gevolg daarvan is dat er als een verdachte is meegenomen naar een politiebureau, er snel een advocaat moet zijn en dat het er nu soms wel op lijkt dat in de eerste plaats de politie daarbij de belanghebbende is omdat nadat er een advocaat is geweest - of als er geen advocaat is geweest en dat de schuld is van de advocaat of de verdachte - de politie met verhoren kan beginnen. Het is duidelijk dat dit er, evenals in het asielgebeuren, niet toe zal bijdragen het werk van de advocaat in een hoog aanzien te plaatsen.

Nu gaat dit min of meer over de "onderkant van de markt" in het strafrechtgebeuren. Hoe zit dit in de "bovenkant van de markt" van het strafrechtgebeuren, het gebied waar Moszkowicz werkzaam is?

Het is jammer dat Moszkowicz niet eerder met zijn boek is gekomen. Dat zou de overtuigingskracht zeker ten goede zijn gekomen, als het tenminste interessant genoeg is en niet al te veel op zijn eigen problemen is gericht. Hij heeft gezegd dat hij ook zichzelf niet zou sparen en dat kan zijn overtuigingskracht weer ten goede komen, dus wie weet, misschien wordt het toch nog wel interessant.

 

Zie ook:

Uitspraken Raad van Discipline

De schorsing van Mr. Radhakishun

Spong dienst strafklacht in tegen deken (niet op zondag te bekijken)

Spong en Moszkowicz laten klacht tegen deken vallen

 

7 november 2012